Orgel PKN kerk de Bron Assen

Assen, PKN kerk Assen-West "De Bron"

Foto: Sander Booij

2008: Plaatsing van een nieuw orgel met gebruikmaking van deels bestaand materiaal van het orgel uit de Gereformeerde Bethaniëker te Arnhem door orgelmakerij Sicco Steendam.
Onderaan deze pagina de geschiedenis van dit instrument
De windladen en pijpwerk van het Arnhemse orgel vormen de basis van het nieuwe instrument.
Het Rugwerk werd als Nevenwerk in de nieuwe orgelkas geplaatst. De gehele orgelkas, mechanieken en windvoorziening zijn nieuw gemaakt. Tevens onderging het instrument een zeer uitgebreide herintonatie.
In de dispositie werden de volgende wijzigingen aangebracht:

De Woudfluit 2’ (HW) en Octaaf 2' (NW) verwisselden van plaats;
De samenstelling van de Mixtuur werd gewijzigd, de repetitiemomenten werden veranderd naar de c’s, i.p.v. repetities op cis°, d‘ en dis2. Daarnaast werd de sterkte teruggebracht tot 3-4 sterk;
De Schalmei 8' (HW) werd vervangen door een Fagot 8' uit voorraad;
De Nasard 1 1/3' (NW) werd opgeschoven tot 2 2/3' en aangevuld met pijpwerk uit onze voorraad;
Het tertskoor uit de Sesquialter werd geplaatst als Terts 1 3/5' en opgeschoven om een wijdere mensuur te verkrijgen; hiertoe kon een gedeelte van het quintkoor uit de Sesquialter worden hergebruikt;
De Quintadeen 4' van het Pedaal werd verwijderd. Op deze plek is thans vanwege kostenbesparing een reservering voor een Octaaf 4';
De Basson 16' is grotendeels nieuw; de mahoniehouten stevels en koppen zijn hergebruikt, de kelen, tongen en bekers zijn nieuw gemaakt.

De Holpijp 8', Speelfluit 4', Nasard 3', Fluit 2' en Terts 1 3/5' klinken bij gelijktijdig registreren als een Comet.
De orgelkas is gemaakt van essenhout; de toets- en registermechanieken zijn van eikenhout en de windvoorziening is van grenenhout.
Het frontpijpwerk bestaat uit koperen pijpen die in een vrije waaiervormige opstelling staan opgesteld. De frontpijpen zijn afgewerkt in drie verschillende kleuren.
Het ontwerp van de orgelkas ontstond in nauwe samenwerking met architectenbureau Axes en sluit aan bij de architectuur van de kerkzaal en bij het eveneens door Steendam ontworpen en vervaardigde meubilair van het liturgisch centrum.

Het instrument heeft de volgende dispositie:

Hoofdwerk C-g³	Nevenwerk C-g³	Pedaal C-f¹
Prestant 8’	Holpijp 8’	Subbas 16’
Roerfluit 8’	Octaaf 4´	Gedekt 8'
Octaaf 4’	Speelfluit 4’	Octaaf 4' (res.)
Octaaf 2'	Nasard 3'	Basson 16'
Mixtuur 3-4	Fluit 2'
Fagot 8'	Terts 1 3/5'

Tremulant (gehele werk)
Koppels: HW+RW, P+HW, P+RW

Samenstelling Mixtuur HW:

C				1 1/3'	1'	1/3'
c°			2'	1 1/3'	1'
c¹		2 2/3'	2'	1 1/3'	1'
c²	4'	2 2/3'	2'	1 1/3'
c³	4'	2 2/3'	2'	2'

Ingebruikname-programma:

Vrijdag 31-10-2008 20:00	Feestelijke ingebruikname De orgelmaker Sicco Steendam: Toelichting registers en mogelijkheden Adviseur Wietse Meinardi, tevens organist in Assen, zal een klein concert geven met onder meer werken van Bach en modernere composities. Programma: Opening, mw. Heerspink-Rakers Overdracht van de sleutel Voorspel en samenzang Psalm 150 Verantwoording door de orgelcommissie Toelichting op het orgel, orgelmaker Steendam Concert deel 1, Wietse Meinardi J.S. Bach Nun danket alle Gott J.S. Bach Liebster Jesu, wir sind hir J.S.Bach Toccata en Fuga in d Beamerpresentatie van de opbouw van het nieuwe orgel Concert deel 2 John Ebenezer West(1863-1929) Passacaglia Paul Bryan (1951) Trumpet Air John Rutter (1945) Toccata in Seven Mededelingen Samenzang Tussentijds 175 Receptie
Zondag 2-11-2008 10:00	Eerste dienst De Bron met het nieuwe orgel (themadienst)
Zaterdag 22-11-2008:	Open orgeldag De Bron aanvang 10 uur. Afsluiting om 16.00 uur met orgelconcert door Sander Booij en Wietse Meinardi.

Brochure bij de ingebruikname

Drenthe Journaal 30-10-2008) (01)

2016: Orgelmaker Mense Ruiter schrijft een rapport over de toestand van het orgel. Ondanks de vrij lage luchtvochtigheid in de kerk van circa 40% ondervindt het orgel er weinig nadeel van. De luchtbevochtiger buiten het orgel heeft weinig zin, omdat de orgelkas vrij gesloten is. Het orgel is degelijk en verzorgd gemaakt. Het orgel is terughoudend geïntoneerd. De nogal gesloten orgelkas draagt daar ook aan bij. De windmachine is enigszins rumoerig. (03)

2019: Vervanging stelmoeren koppelingen door Mense Ruiter. (03)

2024: Er zijn vergevorde plannen om deze kerk af te stoten. Alleen de Jozfkerk zal open blijven. Geplande sluitingsdatum is 1 januari 2025.

Bronnen:

E-Mail van Frits Kaan d.d. 3 januari 2015
Archief Jaap Brouwer
Archief Mense Ruiter

Geschiedenis van het "basis"-instrument (02)
In 1966 plaatste de firma Van den Berg & Wendt een nieuw instrument in de Gereformeerde Bethaniëkerk aldaar. De kerk dateerde uit 1962 en was ontworpen door de architect Sj. Wouda.
Het orgel werd op 3 maart 1966 in gebruik genomen met een concert door Johan van Dommele, organist van de Grote of Eusebiuskerk in Arnhem.
Wim van den Berg en Willem Wendt waren eerst werkzaam bij Flentrop Orgelbouw in Zaandam, maar begonnen in 1961 een eigen bedrijf met vestigingen in Zwolle en Nijmegen.
In Zwolle vonden houtbewerking en montage plaats, de overige werkzaamheden werden in Nijmegen uitgevoerd.
In de jaren zestig was nog sprake van een volle orderagenda, maar in de zeventigerjaren niet meer. Wendt trok zich in 1977 terug en ging het onderwijs is.
Van den Berg deed in 1981 de orderportefeuille over aan een collega, maar werkte later toch nog sporadisch in de orgelbouw.
Het Arnhemmer orgel had de volgende dispositie:
Rugwerk (C-g' ’): Holpijp 8’, Prestant 4’, Speelfuit 4’, Oktaaf 2’, Nasard 1 1/3’, Sexquialter II
Hoofdwerk (C-g ’'): Prestant 8’, Roerfluit 8’, Oktaaf 4’, Woudfluit 2’, Mixtuur IV-VI, Schalmei 8’
Pedaal(C-f): Subbas 16’, Prestant 8’, Quintadeen 4’, Fagot 16’
Tremulant over het gehele werk Gebruikelijke koppelingen

Nadat besloten was de kerk af te stuiten, werd het orgel in 2002 door Orgelmakerij Steendam aangekocht en in het jaar erop gedemonteerd.
De klaviatuur werd verkocht t.b.v. herstel van een instrument in het Brabantse Vlijmen; de laden en het pijpwerk gingen in opslag in Roodeschool in afwachting van een nieuwe bestemming.
Het kerkgebouw werd in 2007 gesloopt. Op de vrijgekomen plek is inmiddels een appartementencomplex gebouwd.
Bron: Orgelmakerij Steendam, Roodeschool
NotaBene, dec 2008, blz 9-10
Assen - In vorige Contactbrieven is de sloop gemeld van de Marturiakerk en de school. Na sluiting en sloop is op dit terrein een multi-functioneel complex Marturia gebouwd. Het bestaat uit de nieuwe PKN-kerk De Bron, een school, een kinderopvang, een peuterspeelzaal, een medisch centrum en een appartementencomplex. Het geheel is eind oktober 2008 in gebruik genomen.
Contactbrief voor kerkenverzamelaars, najaar 2009, blz 24.
In 2002 werd de Bethaniëkerk in Arnhem gesloten en het orgel opgeslagen.

Het orgel in de Gereformeerde Bethaniekerk in Arnhem