Rolde, Jacobuskerk

 Informatie over de kerk


Ansichtkaarten


Ansichtkaart

Reportage restauratie orgel door Tv Drenthe zie Youtube

Geluidsopnamen Geert Jan Pottjewijd d.d. 18 juli 2022
 - J.S. Bach (1685-1750): Fuga in G BWV 576 Registratie: Plenum Manuaal I + II
 - Dietrich Buxtehude (1637-1709) Toccata in F BuxWV 157 Registratie: Plenum met Trompet 8'

1847: Het orgel wordt door P.van Oeckelen in de kerk geplaatst. Het werd aangekocht voor Hfl. 1200 als zijnde een geschenk van de predikant, ds. C. Brouwer.
De herkomst van het instrument is tot nu toe niet geheel zeker, evenals de bouwer, maar het is ouder dan 1847.
Het werd geplaatst door H.J. Langendijk in onderaanneming bij de orgelbouwer P. van Oeckelen uit Haren. 
Van Oeckelen voegde voor 1300 gulden een vrij pedaal toe. (01)
Op 28 november 1847 werd het in gebruik genomen en ingewijd door ds. E.J. Borgesius.
De kerkvoogdijnotulen uit die tijd zijn niet bewaard.
In de kerkenraadsvergaderingen van 1847 wordt met geen woord gerept over de plaatsing van het orgel. (33)


Drentsche courant 30-11-1847


Groninger courant 03-12-1847


Algemeen Handelsblad 01-12-1847


Opregte Haarlemsche Courant 02-12-1847



Herdenkingsbord schenking. Foto Janco Schout

1849: In onderstaand bericht wordt de 3 jaar oude gift van de oud-predikant ds. C. Brouwer nog eens gememoreerd.

Drentsche courant 11-06-1850, Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant d.d. 14-06-1850.

1861: Volgens Romein zou het orgel gemaakt zijn in Harlingen. Zijn bron is onbekend.


Romein 1861 "De Hervormde Predikanten van Drenthe, sedert de Hervorming tot in 1861


Provinciale Drentsche en Asser courant 25-03-1862


Provinciale Drentsche en Asser courant 18-01-1866


Provinciale Drentsche en Asser courant 14-03-1872, Provinciale Drentsche en Asser courant 04-04-1872


Provinciale Drentsche en Asser courant 23-12-1873

1876: Groot onderhoud door Meijer. Ook werden de frontpijpen verguld en de kas geschilderd.


Provinciale Drentsche en Asser courant 11-05-1876 (24)


Provinciale Drentsche en Asser courant 08-01-1878


Provinciale Drentsche en Asser courant 12-10-1892

1892: Volgens onderstaand krantenbericht zou het orgel in Harlingen zijn gekocht voor f 1.200,-. Aldaar zijn er nog geen aanknopingspunten te vinden.


Provinciale Drentsche en Asser courant 15-12-1892


Nieuwsblad van het Noorden 18-07-1894

1895: Benoeming tot van het nieuwe schoolhoofd H. Lubbers tot koster/organist in tijdelijke dienst.


Provinciale Drentsche en Asser courant 12-09-1895, 05-10-1895 (Uit de raadsvergadering op 3 oktober te Hoogeveen)


Provinciale Drentsche en Asser courant 13-03-1896, 16-11-1897

1898: Op 5 juni krijgt koster/organist H. Lubbers een brief dat zijn tijdelijke benoeming met 2 jaar is verlengd. (30)
Concert door Gruno in de kerk van Rolde.

Zie Nieuwsblad van het Noorden 28-06-1898
In de kerkvoogdijvergadering van 28 augustus wordt besloten f 50,- voor 1899 te begroten voor reparatie van het orgel.
Op 21 november vraagt organist aan de kerkvoogdij of een gedeelte van zijn salaris van f 50,-, dat hij afstaat voor de kapitaalvorming van een nieuwe kosterij, toch betaald kan worden. Verzoek wordt afgewezen. (34)

1899: Op 25 april informeert Lubbers naar zijn verzoek. Besloten wordt hem een afschrift te sturen van het kerkvoogdijbesluit. (34)

1900: Op 20 oktober wordt besloten het schoolhoofd H. Lubbers, zolang hij schoolhoofd is, te benoemen tot koster/organist en zijn aanstelling te wijzigen van tijdelijk naar vast. De instructie van 30 december 1895 wordt aangepast. (29)

1903: Op 20 februari wordt in de kerkvoogdijvergadering geconstaeerd dat er gebreken zijn aan het orgel. Er wordt organist Lubbers opgedragen in overleg met een deskundige maatregelen te nemen. (34)

1911: De kerkvoogdij besluit op 6 oktober aan Van Oeckelen opdracht te geven enkele gebreken te herstellen en een stembeurt te verrichten.
Op 10 november wordt vermeld dat er nog niets van Van Oeckelen is vernomen. (34)

1912: De kerk is verzekerd voor f 5.000,- en het interieur met orgel voor f 3.000,-  (30)

1916: Orgeltrapper H. Jansen vraagt of zijn vergoeding kan worden verhoogd. Hem wordt gevraagd zijn verzoek schriftelijk in te dienen. (34)


Provinciale Drentsche en Asser courant 21-02-1925, 04-03-1925

1929: Organist H. Lubbers neemt ontslag als hoofd van de school in Rolde en vraagt ook ontslag als koster. Besloten wordt hem te benoemen als organist voor f 250,- per jaar. Hij kan de kosterswoning huren voor f 200,- per jaar. (34)



Foto Orgelcentrum nr. 3781 voor de kerkrestauratie van 1961-1964


193x: Johan van Meurs noteert de gegevens van het orgel in zijn dispositiecahier. In de kantlijn een latere toegevoegde opmerking over de restauratie door Leeflang in 1955. Orgel wordt door Meek gestemd.

Klik op de afbeelding voor een vergroting
Uit het boek van Jaap Brouwer: Johan van Meurs - Een studie over een pionierend orgeladviseur

1934: Organist Lubbers vraagt ontslag. Hij krijgt van de kerkvoogdij eervol ontslag. Hij biedt aan gratis te blijven spelen. De kerkvoogdij neemt dit graag aan. Als vervanger wordt aangewezen mej. A. Haange? (26), (34)


Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Drenthe 1937

1941: Organiste Lammie van Wijk vraagt om verhoging van haar salaris. (34)

1943: In de kerkvoogdijvergadering van 14 februari komt de benoeming van een organist aan de orde. Hr. Schuiling is bereid het orgelspelen te leren. Als hij bekwaam genoeg is krijgt hij dit jaar f 3,- per dienst en volgend jaar f 4,- Ook zal dhr. Kok worden gevraagd. Als deze niet wil wordt aan mej. Van Wijk gevraagd of ze langer wil doorspelen voor f 4,- per dienst. (34)


Drentsch dagblad : officieel orgaan voor de provincie Drenthe 22-01-1944

1947: Monumentenzorg heeft de kerk van Rolde bezichtigd. Geadviseerd werd voor de restauratie van het orgel contact op te nemen met dhr. Bouman van de Nederlandse klokken- en orgelraad. (34)

1950: Mej. S. Snijders wordt benoemd als organiste als opvolger van dhr. J. Kok


Provinciale Drentsche en Asser courant 08-12-1950

1951:  In de kerkvoogdijvergadering van 10 december meldt orgeltrapper J. Jansen dat hij per 1 januari 1952 wil stoppen als orgeltrapper.

1952:Op 10 februari een standaardbrief van Mense Ruiter met zijn mogelijkheden voor onderhoud en orgelstemmen.
In de kerkvoogdijvergadering van 11 februari wordt verslag gedaan van een gesprek met de orgelmaker Van Leeuwen voor het installeren van een windmotor. De kosten bedragen f 600,- exclusief de aanleg van de electrische voorziening. besloten wordt de windmotor te laten plaatsen. Van Leeuwen heeft ook gekeken naar de toestand van het orgel. Een restauratie schat Van leeuwen in op f 10.000,-. Een nieuw orgel kost echter f 35.000,- Men is van plan een orgelcommissie te vormen.
Op 14 maart doet orgelmaker G. van Leeuwen een aanbieding om voor f 880,- een windmotor te plaatsen. Ook biedt hij aan het verwaarloosde instrument te restaureren.
Op 12 september schrijft Van Leeuwen dat er nog een rekening van hem openstaat. (28)


Provinciale Drentsche en Asser courant 18-07-1953, 15-09-1953, 04-11-1953

1953: Op 17 april besluit men in het najaar een collecte te houden voor een orgelfonds.
Op 24 april wordt in de kerkvoogdij een brief behandeld dat het orgel op de monumentenlijst staat en voor subsidie in aanmerking komt. Dr. Maarten Albert Vente krijgt de opdracht een plan te maken voor de restauratie.
Op 20 juli komen de door Vente uitgewerkte restauratieplannen aan de orde:
1. Restauratie en uitbreiding met een zelfstandig pedaal
2. Restauratie zonder uitbreiding
3. Restauratie van de bestaande toestand
Drie orgelmakers zijn gevraagd een offerte uit te brengen:
- Leeflang uit Middelharnis: 1: f 15.460,-, 2: f 14.525 3: f 11.295,-
- Van Leeuwen uit Leiderdorp: 1: 21.000,-, 2: f 20.500 3: f 17.500,-
- 'Menzo Ruyter' kan wegens drukke werkzaamheden geen offerte uitbrengen.
Vente adviseert om contact op te nemen met Leeflang. Men besluit om plan 1 van Leeflang voor te leggen aan de rijkscommissie voor subsidie.
de financiering dient plaats te vinden buiten de de rekening van de kerkvoogdij. Om dit te organiseren wordt voor 1 september een vergadering belegd.
Briefje d.d. 24 oktober voor plannen voor het orgelfonds. (36)


Provinciale Drentsche en Asser courant 10-03-1954, 25-06-1954, 20-07-1954 (Statenvergadering Drenthe), 30-09-1954


Provinciale Drentsche en Asser courant 28-08-1954

1954: Restauratie en uitbreiding met een vrij pedaal door Leeflang uit Apeldoorn.
Op 6 maart 1954 schrijft Maarten Albert Vente aan de kerkvoogdij naar aanleiding van een brief van orgelmaker Leeflang. De stijging van loonkosten is onontkoombaar. Het restauratiebedrag gaat dus omhoog van f 15.460,- naar f 16.233,-. Er is een stelpost van f 525,- voor de vernieuwing van de bekers van de Trompet 8'. Hierover kan pas later een beslissing worden genomen. Te nemen besluiten:
 - Aanbrengen van een koppeling tussen Bovenwerk en Pedaal: f 446,25
 - Regulateur Bovenwerk: f 367,50
Hij adviseert beide punten te realiseren.
Vermoedelijk was Maarten Albert Vente de adviseur. Hij bespeelde het orgel tijdens de ingebruikneming.
Op 6 maart vraagt de kerkvoogdij bij de gemeente Rolde subsidie aan. Het rijk heeft al subsidie toegezegd voor 20%. DE kerk heeft zelf al f 6.000,- bijeengebracht. (23)
Op 18 maart wordt een bericht van het ministerie van OKW behandeld met een toezegging van een subsidie tot maximaal f 2.691,-. Van provincie en gemeente wordt ook een subsidie van 10% verwacht. De offerte van Leeflang is inmiddels met 5% verhoogd. De stelpost van f 446,50 voor een extra pedaalkoppel wordt geodgekeurd. Of de trompetbekers moeten worden vervangen (f 577,50) zal pas kunnen worden bepaald tijdens de restauratie. Met algemene stemmen wordt besloten de restauratie door te laten gaan voor een totaalbedrag van f 17.512,75. De financiering loopt via een lening bij de Boerenleenbank van Rolde. Tijdens de restauratie zal gebruik worden gemaakt van het harmonium uit het jeugdgebouw. (36)
Op 22 maart vraagt de kerkvoogdij aan het Provinciaal College van Toezicht voor de Hervormde kerk in Drenthe (PCTHKD) om toestemming voor de restauratie.
Op 23 maart een brief van de kerkvoogdij aan de gemeente Rolde. Het restauratieplan is door het ministerie van OKW goedgekeurd. Het rijk heeft 20% subsidie toegezegd. Kan de gemeente ook subsidie verlenen? (28)
Het contract voor de werkzaamheden door Leeflang werd gesloten op 5 april 1954. (23)
-Toevoeging snijwerk bij de pijpvoeten
-Klaviatuur en machanieken hersteld. Nieuw pedaal met een omvang pedaal C-d1
-Restauratie windladen. Toevoeging van een kantsleep aan de lade van het bovenwerk. Pedaallade uit gebreid met de tonen fis-d1
-Windvoorziening gerestaureerd. Nieuwe kanalisatie.
-Nieuwe pneumatische tremulant
-Wijziging dispositie en nieuwe frontpijpen
-Herintonatie op basis van een lagere winddruk en met verlaagde opsneden. (10) (23)
Op 9 april keurt de PCTHKD de restauratieplannen goed.
Op 20 april stuurt de kerkvoogdij een copie van het kerkvoogdijverslag met daarin de beslissing tot restauratie van het orgel en de toestemming van de PCTHKD naar het ministerie van OKW
Op 10 juni kent de gemeente Rolde een subsidie tot van f 2825,-
Op 4 augustus kent Provinciale Staten een subsidie toe.
Op 7 september meldt de provincie dat nog niet is verzocht om de in 1954 toegekende subsidie van f 1.412,85 uit te betalen. De restauratie zou inmiddels wel voltooid zijn.
Op 23 september wordt gesproken over de financiering van de restauratie. Er is nog f 4.500,- nodig om de financiering rond te krijgen. Aan Leeflang is inmiddels de eerste termijn van f 5.559,75 betaald. Zie ook de notulen van die vergadering. (36)
In oktober vraagt de kerkvoogdij toestemming aan de PCTHKD voor een financiering van f 2.000,-.
Op 24 november de definitieve goedkeuring van subsidie door proninciale Staten. (28)

1955: Op 29 april wordt besloten f 6.000,- over te maken van de nog verschuldigde f 6.904,85. Het restbedrag zal worden voldaan na goedkeuring door de rijksorgelcommissie. (36)
Op 27 mei schrijft Vente dat hij op 7 april een voorlopige keuring heeft uitgevoerd en op 25 mei een definitieve. Het werk is volgens plan opgeleverd. Later is nog toegevoegd een regulateur voor het Bovenwerk en vernieuwing van de trompetbekers. Deze kosten zijn in rekening gebracht. Op eigen kosten heeft de orgelmaker nog het volgende gedaan:
 - De windlade van het Pedaal is niet hersteld, maar compleet vernieuwd en uitgebreid
 - Windlades Hoofdwerk en Bovenwerk bleken na demontage in slechtere staat dan gedacht
 - Intonatie kostte meer tijd dan verwacht
Samenvattend is de conclusie dat het werk zeer goed is uitgevoerd. De totale kosten bedroegen f 18.024,33. De restsom kan worden overgemaakt naar Leeflang. Vanwege de garantie is het aan te raden het onderhoud door Leeflang te laten uitvoeren. Het honorarium voor Vente bedraagt 5% van de aanneemsom.
Op 15 augustus dankt Vente voor de ontvangst van zijn honorarium.
Op 10 september stuurt de kerkvoogdij een overzicht van de restauratiekosten naar Provinciale Staten. De uitbreiding is niet meegenomen in de kosten. Wel de extra kosten voor het vernieuwen van de trompetbekers, het extra tin dat nodig was na het omsmelten van de oude frontpijpen en het noodzakelijke schilderwerk. De kosten kwamen daarmee op f 17.240,47. (23)
Op 26 november wordt de concept garantieverklaring van Leeflang besproken. Er wordt besloten het orgel 2x per jaar te laten nazien tegen een vergoeding van f 142,50 per jaar. (36)


Dispositie na deze werkzaamheden
Manuaal I   Manuaal II   Pedaal  
Prestant Disc. dubbel 8' Quintadeen 8' Bourdon 16'
Holpijp 8' Holpijp 8' Bourdon 8'
Gedekte fluit 4' Prestant' Disc. dubbel 4 Octaaf 4'
Octaaf 4' Fluit douce 4'    
Open fluit 2' Superoctaaf 2'    
Sesquialter II Speelfluit 2'    
Mixtuur II-IV Spitsfluit 1 1/3'    
Trompet 8' Scherp III-IV    
    Kromhoorn 8'     
    Tremulant      





Nieuwsblad van het Noorden 29-01-1955 (25)


Provinciale Drentsche en Asser courant 07-02-1955, 05-04-1955


Provinciale Drentsche en Asser courant 09-04-1955

1956: Kerkvoogdijvergadering 23 april: Organiste mevr. Dokter gaat per 1 juni verhuizen en zegt haar functie op. Door organist Johan van Meus uit Groningen wordt dhr. Boersma aanbevolen, die bij hem in opleiding is. Na de restauratie moet het orgel worden bespeeld door een bevoegde persoon. Boersma wordt benoemd per 1 juni voor de salaris van f 350,- per jaar en f 50 voor reisgeld. (36)


Provinciale Drentsche en Asser courant 01-12-1956

Dagblad van het Noorden



1960 foto uit http://www.kerkeninbeeld.nl


Foto Orgelcentrum nr. 3779 na de kerkrestauratie van 1961-1964

1956: Brief d.d. 18 februari van de Orgelcommissie van de Hervormde kerk aan de Kerkvoogdijkamer Drenthe. Bij de ingebruikname van het orgel in Roden is er met Lambert Erné gesproken over het orgel in Rolde. Hülsmann en Erné hebben het orgel in Rolde bespeeld na de restauratie door Leeflang en hebben diverse gebreken geconstateerd.
In april wordt dhr. Boerema uit Groningen benoemt als organist. In een briefje bedankt Boerema voor de aanstelling  (26)
Op 22 augustus een brief van Provinciale Staten wat de stand van zaken is rond de subsidieaanvraag van 10 september 1955. Men houdt de aanvraag vast totdat er toezeggging is vanuit de rijksoverheid.
Op 11 september antwoordt de kerkvoogdij dat er nog geen bericht van de rijksoverheid binnen is.
Op 3 oktober vraagt de kerkvoogdij aan de gemeente Rolde of de subsidie kan worden verhoogd, omdat de rijksoverheid dit inmiddels ook heeft gedaan.
Op 15 oktober gaat er ook een brief naar Provinciale Saten met een soortgelijke inhoud. (28)

1957: Op 22 januari bericht Provinciale Staten dat ze hebben besloten de subsidie te verhogen van 10% naar 15%.
Op 20 februari volgt er bericht van Provinciale Staten dat het bedrag betaalbaar wordt gesteld. Voor nieuwe stoelen in de kerk kan geen subsidie worden toegekend. (28)

1961: In het bestek van de kerkrestauratie van januari staan op pagina 27 ook de schilderwerken aan het orgelbalkon en de orgelkas vermeld. Helaas worden geen kleuren vermeld. Wel wordt vermeld dat alle oude verflagen dienen te worden verwijderd.
Op 7 februari schrijft de rijksadviseur voor orgels Dr. Oussoren dat de demontage van het orgel  vanwege de kerkrestauratie het beste kan worden begeleid door de adviseur van de orgelrestauratie Dr. M.A. Vente. Voor deze verplaatsing is subsidie mogelijk.
Op 13 februari schrijft Leeflang dat er smane met Vente een bezoek is gebracht aan de kerk en dat er telefonisch is overlegd met de architect van de kerkrestauratie. De meeste kwetsbare delen (pijpen, snijwerk en pedaallade) worden opgeslagen op de pastoriezolder. De orgelkas wordt omsloten met een plastc hoes. Windvoorziening en balghuis met balgen worden ook gedemonteerd en opgelsgen. Zo mogelijk op de pastriezolder. Het orgel zal daarna worden voor zien van een omtimmering en worden opgehangen aan een dakspant, zodat er kan worden gewerkt aan het orgelbalkon. De kosten van de werkzaamheden door Leeflang bedragen f 3.000,-
Op 14 maart bericht architect van der Sterre aan het ministerie van OKW dat het orgel wordt gedemonteerd tijdens de kerkrestauratie.
Brief d.d. 7 april van de Orgelcommissie van de Hervormde kerk aan de Kerkvoogdijkamer Drenthe. Men heeft vernomen dat het orgel is gedemonteerd wegens de kerkrestauratie en dat er plannen zijn om het orgel te restaureren. De kerk in Rolde is verplicht advies te vragen bij de
Op 19 april vraagt de kerkvoogdij aan Leeflang wat de kosten zijn voor het weer opbouwen van het orgel in de kerk na de kerkrestauratie.
Op 3 mei schrijft Leeflang dat deze kosten op dit moment nog niet zijn in te schatten. Pas na een onderzoek na voltooiing van de kerkrestauartie is een inschatting mogelijk.
Orgelcommissie van der hervormde kerk. Tot dusverre is er nog verzoek binnen gekomen. Kan de kerkvoogdijkamer contact opnemen met de kerkvoogdij van Rolde?
Op 6 mei meldt de PCTHKD dat ze van de Hervormde Orgelcommissie hebben vernomen dat het orgel is gedemonteerd in verband met de kerkrestauratie. Het orgel is pas gerestaureerd. Komt er weer een restauratei?
Op 8 mei beantwoordt de kerkvoogdij van Diever een vraag van de kerkvoogdij van Rolde. Orgelmaker Rinkema het orgel van Diever gedurende de kerkrestauratie heeft gedemonteerd, gerestaureerd en weer heeft herplaatst voor f 3,407,37 inclusief de levering van een windmachine voor f 760,-
Op 4 oktober vraagt de kerkvoogdij aan architect van der Sterre of Leeflang de werkzaamheden goed heeft uitgevoerd. Als dat het geval is kan de rekening van f 3.000,- worden voldaan.
Op 6 oktober antwoordt de kerkvoogdijkamer dat het orgel in Rolde is opgeslagen op de zolder van de pastorie. Bij terugplaatsing zal geen restauratie nodig zijn. Men wacht dan ook het advies van de betreffende instanties af.
Op 9 oktober schrijft de Orgelcommissie van de Hervomde kerk aan de kerkvoogdijkamer dat de demontage heeft plaats gevonden onder supervisie van een particulier adviseur. De orgelcommisie vermoed dat bij herplaatsing dezelfde procedure zal worden gehanteerd en de orgelcommissie niet zal worden ingeschakeld.
Op 15 november vraagt Leeflang waarom de rekening van f 3.000,- voor de demontage van het orgel nog niet is betaald. (28)

1961-1964: Restauratie van de kerk.

1964: Op 23 maart schrijft de kerkvoogdij aan orgelmaker Rinkema dat het orgel inmiddels uit de kerk is verwijderd.
Op 27 april een offerte van Orgelmaker Blank voor het herplaatsen van het orgel. Blank heeft samen met de organist Dik Jansz. Zwart een bezoek aan het orgel gebracht. Het orgel heeft zeer geleden onder de kerkrestauratie door vocht, gruis en stof en kan niet zonder restauratie worden herplaatst. Er dient een verende sleepconstructie te worden aangebracht. Deze is nodig vanwege de geïnstalleerde heteluchtverwarming. De orgelkas kan het best worden gerestaureerd en geschilderd door de bedrijven, die waren betrokken bij de kerkrestauratie. De vier spaanbalgen dienen opnieuw te worden beleerd. De windkanalen zullen worden gerestaureerd en waarnodig ervangen. De windmotor wordt opgesteld in een dempkist op een verend onderstel.
Geprobeerd zal worden de klaviatuur te restaureren. Mechaniek zo aanpassen dat de invloed van de heteluchtverwarming zo gering mogelijk is. De wndladen worden gerestaureerd en voorzien van een verende sleepconstructie. Het pijpwerk wordt schoongemaakt en hersteld waar nodig. Geen aanpassingen aan de intonatie. De kosten worden ingeschat op f 28.000,- en de levertijd is 2 jaar.
Op 6 mei
Op 25 mei schrijft muziekhandel Van Slooten uit Assen dat men heeft vernomen dat er problemen zijn met het orgel. Men biedt aan het elektronische 'Parie" orgel in de kerk te demonstreren.
Op 9 juni beantwoordt de kerkvoogdij een vraag van de directeur van het Drents Museum dhr. Helbers over het orgel in de kerk naar aanleiding van de kerk restauratie. De stand van zaken wordt gemeld. Nog geen beslissing genomen.
Op 10 juni brengt orgelmaker Rinkema een offerte uit voor de herplaatsing van het orgel. Hij plant de volgende werkzaamheden:
 - Schoonmaken van het orgel
 - Herplaatsen van balgen, windkanalen, windmachinen en balgenkast
 - Oplijmen losgelaten toetsbeleg.
 - Herplaatsen, schoonmaken en herstellen van het pijpwerk
 - Pas als de windladen weer zijn aangesoten op de wind kan worden bepaald of ze dienen te worden hersteld.
De kosten worden door Rinkema ingeschat op f 4.000,- tot f 4.500,-. De doorlooptijd wordt ingeschat op 13 weken.
op 16 juni vraagt de kerkvoogdij aan Bakker & Timmenga een offerte uit te brengen voor de herplaatsing van het orgel na de kerkrestauratie. Op 17 juni antwoord van Bakker & Timmenga: men heeft geen tijd vanwege een volle orderportefeuille.
Op 22 juni schrijft Rinkema dat hij nog geen antwoord heeft gehad op zijn offerte van 10 juni. Hij is momenteel bezig in Gasselte en verwacht de werkzaamheden daar in deze week te kunnen afronden. De Rolder kerk zou op 3 juli weer in gebruik worden genomen. De vraag is dan of de frontpijpen zouden dan moeten zijn herplaatst. Dit is mogelijk, maar dan moet er wel onmiddelijk begonnen worden.
Op 25 juni vraagt de kerkvoogdij aan Rinkema wat de kosten zijn voor het terugplaatsen van de orgelpijpen.
Op 27 juni beantwoordt orgelmaker Rinkema een vraag van de kerkvoogdij van 25 juni. Voor het herplaatsen van de frontpijpen is het lastig hiervoor een prijs te geven. De prijs zijn eerst liggend opgeslagen, daarbij ingezakt en pas later rechtop gezet. Het lukt in geen geval voor aanstaande vrijdagavond. Als ze uit de pastorie gehaald kunnen worden en direkt kunnen worden geplaatst bedragen de kosten f 300,- Als de pijpen opnieuw gerond moeten worden schat hij de kosten vrijblijvend in op f 425,-(28)


1965: Op 20 januari levert orgelmaker Ottes uit Roden een offerte voor herplaatsing van het orgel op basis van bezoek dat hij op 19 januari bracht. Hieronder de belangrijkste constateringen:
 - De orgelkas staat 15 cm. uit het lood.
 - De pedaalkas is niet meer aanwezig
 - Achter de orgelkas ontbreekt de tweede vloer.
 - Door verandering op het orgelbalkon kan het pedaalkalvier lastig worden herplaatst
 - Van beide klavieren is het toetsbeleg los
 - Beide windladen zijn sterk vervuild. De pedaalade is in goede staat, maar heeft te korte ventielstiftn
 - De windvoorziening kan weer worden gemonteerd, maar er ontstaat nu een zeer nauwe doorgang tussen orgelkas en balgkas. De oude spaanbalgen zijn nog intact.
 - Pijpwerk in goede staat.
 - De orgelkas is zeer sterk vervuild.
Hij stelt voor een bedrag van f 7.798,- de volgende werkzaamheden voor:
 - Algehele schoonmaak.
 - Orgelkas weer recht zetten.
 - Klavieren opnieuw beleggen met ivoor en krommen toetsen rechten
 - De manuaalladen demonteren en geheel schoonmaken.
 - Beschadigde frontconducten vervangen door flexibele buizen
 - Oude spaanbalgen weer installeren en aansluiten. Contactslot installeren.
Op 13 februari schrijft de kerkvoogdij aan Ottes dat ze bereid zijn hem de opdracht te gunnen onder de volgende voorwaarden: Goedkeuring door Ministerie van OKW of Monumentenzorg en schrappen van de 'goudcluasule'. Het werk dient aan te vangen in 19966 en gereed te zijn in oktober 1966.
Op 15 februari schrijft de kerkvoogdij aan het ministerie van OKW dat eht orgel wordt herplaatst voor f 7.798,-. Met bijkomende kosten wordt het bedrag ingeschat op f 10.000,- Is er subsidie mogelijk?
Op 22 februari aanvaardt Ottes de opdracht.
Op 11 maart informeert Rinkema wat de stand van zaken is rond zijn offerte. Hij heeft nog niets gehoord.
Op 3 april een rekening van Rinkema van f 73,50 voor het maken van een offerte voor het terugplaatsen van het orgel.
Op 5 juli schrijft het Drents Museum dat de rekening van f 73,50 van Rinkema voor het maken van de offerte voldaan kan worden  Dit bedrag is alleszins redelijk. Men is blij dat de firma Ottes de terugplaatsing zal verzorgen. De offerte van Rinkema is aangevraagd omdat men de offerte van leeflang 'exorbitant' hoog vond.
Op 5 oktober beantwoordt het ministerie van OKW de brief van de kerkvoogdij d.d. 15 februari. De kosten van de herplaatsing zijn goedgekeurd. Alleen de kosten als gevolg van de kerkrestauratie komen voor vergoeding in aanmerking.
Op 13 oktober stuurt Dirk Jansz. Zwart een rekening van f 400,- voor zijn advieswerk voor de restauratie van het orgel. Hij bezocht het orgel op 20 februari en 18 april 1964. (28)

1966: Op 28 maart wordt besloten het nood-orgel te verkopen aan de leverancier dhr. Van Slooten. Op 31 mei blijkt het orgel al te zijn opgehaald. (36)
Op 31 maart stuurt Ottes een rekening voor de tweede en de termijn. Samen voor f 5.199,- (Incl. intonatie en ventielstiften) Extra werkzaamheden: Nieuw ivoren toetsbeleg f 785,-, timmerwerken, electrische leiding en 6 % stijging loonkosten. Samen f 1.776,82 (28)
Op 23 september geeft orgelmaker Ottes uitleg over de problemen met het orgel vanwege de verwarming van de kerk. Oplossing is de kerk zeer geleidielijk op te warmen en de verwarming niet hoger zetten dan 18 graden. Ook kan een infrarode verwarming in het orgel worden aangebracht teneinde de vreschillen in temperatuur en luchtvochtigheid tot een minmum te beperken. Kosten: f 200,- Verder wordt een overeenkomst met Ottes aangegaan om het orgel 2x per jaar te stemmen voor f 100 per keer. (36)
Op 12 december schrijft Ottes aan de kerkvoogdij dat er nog steeds een bedrag f 559,05 open staat. Hij ziet zich genoodzaakt rente in rekening te brengen. (28)
Op 21 november wordt besloten dat organist Bogaard een abonnement op kosten van de kerk kan nemen op het blad Musica Pro Deo. na lezing kan hij het blad dan doorgeven aan organiste mevr. van 't Hull. (36)



1967 foto uit http://www.kerkeninbeeld.nl

Tekst op het bord boven het klavier:
DE HERV. GEMEENTE VAN ROLDE
ONTVING DIT ORGEL VAAN EEN HARER
VOORMALIGE LERAARS, DEN WELEERW
Z;GEL HEER C;BROUWER. THANS RUSTEND
LERAAR TE ASSEN, ALS EEN BLIJK VAN
BLIJVENDE LIEFDE EN VOORTDURENDE BE
LANGSTELLING IN HARE GODSDIENSTIGE
BELANGEN, TERWIJL HET, DOOR VRIJ
WILLIGE BIJDRAGEN DER GEMEEN
TE, VERGROOT EN VERFRAAID, OP DEN
28 NOV 1847 PLECHTIG WERD GEWIJD

1968: Op 16 april 1968 meldt organiste mevr. van 't Hull dat ze stopt vanwege drukke werkzaamheden. Als opvolger is in beeld dhr. vd Brug, die cantor-oganist was in Westerbork. het abonnement op Musica pro Deo wordt met een jaar verlengd. Het orgel is op 11 april gerepareerd f 150,40 door orgelmaker Ottes.
Op 2 augustus blijkt dat mevr. van 't Hull inderdaad gaat stoppen. Dhr. Bogaard gaat aan het eind van het jaar weg vanwege een verhuizing. Als opvolgster is in beeld een mej. Speets? uit Assen.
In september zal worden gepolst of onderwijzer Hidding uit Rolde het orgel zou willen bespelen.
In november wordt afgesproken om bij de Muziekschool van Assen te informeren naar een organist. Orgelmaker Ottes is niet meer beschikbaar voor het stemmen van het orgel. Besloten wordt met organist Boogaard te overleggen omtrent een andere stemmer.
Op 3 december wordt meegedeeld dat een nieuwe organist is gevonden in de persoon van dhr. vd Valle uit Assen. Vd Valle heeft al contact gehad met Boogaard over het orgelrooster. Hij zal tussen de f 7,- en f 10,- per dienst krijgen. Orgelmaker Mense Ruiter heeft toegezegd het orgel te gaan stemmen. (36)

1969: Op 17 januari wordt gememoreerd dat Mense Ruiter het orgel nog voor Kerst heeft gestemd. De kosten waren f 180,65. Volgens Ruiter mankeert er nogal wat aan het orgel. Hij zal dit op schrift stellen. De kerkvoogdij gaat ook informeren wat de kosten zijn van een rapport door de Hervormde Orgelcommissie.
Op 28 januari besluit men een voorlopig orgeladvies aan te vragen bij de hervomde orgelcommissie. De kosten hiervoor bedargen f 80,-. De organisten hebben klachten over het orgel. Deze zullen worden doorgegeven aan Mense Ruiter.
In de kerkvoogdijvergadering van 18 februari wordt meegedeeld dat de Hervormde Orgelcommissie op 26 februari het orgel zal onderzoeken.
Op 14 maart komt het advies van de Hervomde Orgelcommissie aan de orde. Dit advies wordt eerst voor kennisgeving aangenomen. Op 1 maart is Mense Ruiter langs geweest. Zijn rapport is nog niet binnen. Organist Boogaard vertrekt per 1 september. Van der Valle krijgt f 7,50 per dienst.
Op 12 september wordt een brief behandeld van de Hervormde Orgelcommissie dat het orgel niet voor subsidie in aanmerking komt. Herstel is echter wel zeer noodzakelijk. Het orgel zou voor f 160.000,- verzkerd moeten worden. De commissie geeft een paar namen door van mogelijke orgeladviseurs. De kerkvoogdij besluit vanwege het ontbreken van subsidie voorlopig van restauratie af te zien. (36)

1970: Op 24 maart wordt meegedeeld dat Mense Ruiter de volgende dag onderhoudswerkzaamheden zal uitvoeren. (36)

1978-1981: Restauratie door de fa. B. Koch uit Apeldoorn voor ca. f 116.000,-
Op 12 januari 1981 wordt in de kerkenraadsnotulen vermeld dat de restauratie door ziekte bij de fa. Koch is vertraagd. De vernieuwde onderdelen liggen nog in de werkplaats te Apeldoorn.
Op 25 februari wordt gemeld dat Koch de vernieuwde onderdelen weer zal installeren. Vermoedelijke doorlooptijd circa 6 weken.
Op 9 maart doet organist Bolhuis verslag van de voortgang van de restauratie. De kerkvoogdij vindt dat de werkzaamheden te traag verlopen. Vermoedelijke is het orgel niet voor Pasen gereed. Door werkzaamheden aan de orgelgalerij zal het orgel circa 3 weken niet bespeelbaar zijn. Koch zal zorgen voor een noodorgel.
Op 13 april werd geconstateerd dat voor de orgelrestauratie f 116.000,- is bijeengebracht. De restauratie is zo goed als afgerond. Er wordt nog gewacht op de levering van één pedaalregister. Ook moet het orgel nog acclimatiseren en daarna bijgeregeld. De ingebruikname wordt bepaald na de oplevering door Koch. Vrijwilligers zullen de pedaalkas gaan schilderen.
Op 11 mei wordt gemeld dat de orgelrestauratie is afgerond. De ingebruiname wordt gepland na de zomervakantie.
Op 14 september wordt gemeld dat het orgle is geïnspecteerd door twee orgeldeskundigen en de beide Rolder organisten. Van deze inspectie is een rapport gemaakt met de geconsteerde tekortkomingen en aan de orgelmaker overhandigd. Deze zal de gebreken herstellen. De bazuin 16' van het pedaal is nog steeds niet gearriveerd. De officiële overdracht in besloten kring zal plaats vinden op 9 oktober. Later volgt een openbare ingebruikname. Op 7 november een orgelconcert door de organist Piet Wiersma. (28)

De volgende werkzaamheden werden o.a. uitgevoerd: 
Op vrijdagavond 9 oktober 1981 werd het orgel officieel weer in gebruik genomen. Er werd een concert gegeven door de organist Jaap Zwart.  Inspeelconcert door de Rolder organisten Bolhuis en Zwerver op 11 oktober. De houten adelaar tegen de zuidmuur was voor de restauratie aan het orgel gehecht.


Huidige dispositie:
Manuaal I   Manuaal II   Pedaal  
Prestant 8' Quintadeen 8' Subbas 16'
Holpijp 8' Holpijp 8' Gedekt 8'
Gedekte fluit 4' Prestant 8' disc. Octaafbas 4'
Octaaf 4' Fluit dolce 4' Koraalbas 8'
Woudfluit 2' Superoctaaf 2' Bazuin 16'
Sesquialter II Speelfluit 2'    
Mixtuur II-IV Spitsfluit 1 1/3'?    
Trompet 8' Scherp III-IV    
    Kromhoorn 8'     
    Tremulant      
Koppels: Manuaal I-II, Manuaal I - Pedaal, Manuaal II - Pedaal


198x: Aantekeningen door W.D. van der Kleij? omtrent de mogelijke herkomst van het orgel. (25)


De foto's hierboven zijn afkomstig van de website van de kerk (http://www.rolderkerk.nl) Ook een gedeelde van de tekst is uit de website afkomstig.

1989: Wijzigingen door Sicco Steendam. Een Prestant 8vt. disc. komt op het Bovenwerk in de plaats van de aanwezige Viola di Gamba 8 vt. Dit is 19e eeuws pijpwerk, mogelijk afkomstig van Henricus Lindsen, een leerling van Abraham Meere. Het pijpwerk van de Scherp werd van de lade gehaald, dit was vanaf dat moment een lege plaats. Op het HW werd een Octaaf 2 vt. geplaatst van fabrieksmakelij i.p.v. de oude Woudfluit 2 vt. die op een gereserveerde plaats op de pedaallade van 1981 werd gezet. De discant van de oude Woudfluit 2 vt. (HW) werd boven op de pedaalkast gelegd.

1999-2002: De eerste fase van de restauratie is inmiddels afgesloten. Zoals het er nu naar uitziet is het orgel rond 1820 vervaardigd door waarschijnlijk Jacobus Ambrost uit Haaksbergen. In de eerste fase wordt de windvoorziening aangepast en gereconstrueerd en worden de windladen gerestaureerd. De werkzaamheden zijn in december afgerond. De eerste restauratiefase heeft EUR 115.000 gekost.  
De volledige restauratie zal een bedrag vergen van ca. EUR 360.000. Het kan nog enkele jaren duren voordat met een volgende fase kan worden begonnen. In de tweede fase vinden op hoofdlijnen de volgende werkzaamheden plaats:
Wanneer de tweede fase zal starten is nog onbekend.
Voor de voortgang van de restauratie zie de website van de kerk.

De orgelkas is nu wit en was oorspronkelijk Pruisisch blauw. Het is nog onduidelijk of deze kleur ook weer wordt aangebracht.

Geplande dispositie na uitvoering van de 2e fase van de restauratie:

Hoofdwerk   Bovenwerk   Pedaal  
Prestant 16vt dis Prestant 8vt dis Bourdon 16vt
Prestant 8vt Holpijp 8vt Prestant 8vt
Holpijp 8vt Fluit doux 8vt dis Octaaf 8vt
Octaaf 4vt Prestant 4vt Bazuin 16vt
Fluit 4vt Fluit 4vt Trompet 8vt
Fluit 4vt Spitsfluit 4vt dis    
Mixtuur 2 sterk Superoctaaf 2vt    
trompet 8vt Speelfluit 2vt    
    Flageolet 1vt    
    Dulciaan 8vt    
    Tremulant      

Koppels: Ped + I, Ped + II, Man I+II (Schuifkoppel)
3 keilbalgen
Ventiel


Foto: Janco Schout

2008: De Jacobuskerk in Rolde heeft 146.621 euro aan subsidie van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) ontvangen. Vorige maand maakte de RACM bekent dat 150 rijksmonumenten een totaal van 30 miljoen euro aan subsidie kregen. In Rolde gebruiken ze het geld voor verschillende restauraties.
De kerk is volgens kerkrentmeester Melle Buruma erg goed onderhouden, mede dankzij een restauratie in de jaren zestig. De grootste taak is volgens hem de restauratie van het orgel (een rijksmonument sinds 1991) welke al in 1948 in Rolde is terechtgekomen. Maar wat maakt het nou een rijksmonument? Dat is volgens Buruma wel een grappig verhaal: "Vroeger, als dorpen niet genoeg geld hadden voor een nieuw orgel, dan namen ze het oude orgel van een ander dorp dat genoeg geld had voor een nieuwe. Zodoende zijn er in Drenthe veel `2e hands` orgels terechtgekomen, waaronder die van de Jacobuskerk." Het culturele voordeel van een `2e handjse` is dat het veel ouder is, en dus meer historie kent.
Er is in de loop van de jaren van alles aangepast en verbeterd aan het orgel van Rolde. Maar ondertussen is er zo veel veranderd dat het orgel niet meer in originele staat verkeerd. Daarom is besloten om het orgel weer helemaal naar de oude stijl en technieken van vroeger te restaureren. Maar eerst moet de bouwer dan boven water komen. Maar het `handschrift` van het orgel van de Jacobuskerk is niet bekend in die database en, hoewel de bouwstijl invloeden heeft van orgels in bijvoorbeeld Gelderland, heeft men de originele bouwer nog steeds niet kunnen achterhalen. Bij de aankomende restauratie zal de nieuwe orgelbouwer dus alleen uitgaan van zijn eigen ervaring en de archiefstukken van de kerk. (02)


Foto: Janco Schout

De Stichting Behoud Rolder Kerk (SBRK) ontving vorige week van de Lionsclub Assen Drentsche Aa een cheque met het fantastische bedrag van tienduizend euro. Dat was de netto opbrengst van een kunstveiling, die in april van dit jaar werd gehouden in samenwerking met het Centrum voor Beeldende Kunst (CBK) Drenthe.
Er kwamen toen zo`n vierhonderd kunstwerken uit de collectie van de Kunstuitleen van CBK Drenthe onder de hamer. De opbrengst van deze kunstverkoop gaat dus naar de SBRK, die zich inzet voor het behoud van de historische Jacobuskerk in Rolde. Het geld van de Lions wordt gebruikt voor de restauratie van het monumentale orgel. (03)De actie 'Adopteer een orgelpijp' van de Rolder Jacobuskerk heeft al 85.000 euro opgeleverd.
Er is in totaal 100.000 euro nodig voor restauratie van het kerkorgel. Hiervoor zijn honderden orgelpijpen geadopteerd en zijn er giften binnengekomen. De Stichting Behoud Rolder Kerk hoopt dat de orgelrestauratie volgende maand kan beginnen. Het werk zal een jaar duren en kost in totaal 385.000 euro. (04)
Een restauratie door Mense Ruiter uit Zuidwolde (Gn) is gepland.
Zie ook onderstaand  krantenartikel van 13 november 2007 in het Dagblad van het Noorden.


Tegen Kerst 2008 worden de eerste delen van het orgel gedemonteerd en vanuit de kerk overgebracht naar de werkplaats van de orgelbouwer. Het gaat in eerste instantie om het Pedaal. Mogelijk wordt ook het Bovenwerk, overgebracht naar de werkplaats. In de kerstvakantie zullen vrijwilligers de pedaalkast gaan slopen zodat de torenmuur weer vrijkomt. De orgelbouwer heeft dan de ruimte om de nieuwbouw van het pedaalwerk te gaan voorbereiden. Omdat het Bovenwerk een nieuwe windlade krijgt waarvoor ook nogal wat meetwerk moet worden verricht, wil men ook het Bovenwerk verwijderen. Het ligt in de bedoeling dat de wand tussen de toren en de kerk (waardoor je naar binnen komt op de orgelgalerij) in de nis in de torenmuur naar achteren worden verplaatst. De wand komt dan dus verder de toren in te staan. Er wordt geprobeerd deze werkzaamheden mee te nemen in de restauratiewerkzaamheden aan de toren, zoals die in opdracht van de Gemeente Aa en Hunze volgend jaar uitgevoerd gaan worden. Door de verplaatsing van de torenwand ontstaat meer ruimte zodat het pijpwerk van het pedaal in de toekomst beter bereikbaar is voor onderhoud en stemwerkzaamheden. In de huidige situatie zijn de labialen vrijwel niet te stemmen. De extra ruimte die ontstaat wordt gebruikt om het pijpwerk van de Subbas 16 en de grootste pijpen van de Prestant 8 te plaatsen. Deze zullen via conducten vanaf de lade van wind worden voorzien.


Foto (20)Tijdens de restauratie stond er een nood-pijporgel in de kerk opgesteld


Drenthe Journaal, 30-12-2008 (22)

2009:
Kosten orgelrestauratie Jacobuskerk Rolde gedekt (05)
ROLDE - De Stichting Behoud Rolder Kerk (SBRK) heeft de afgelopen maanden met diverse acties en dankzij giften van vele bedrijven, instellingen en stichtingen, het geweldige bedrag van 120.000 euro bij elkaar gebracht. Daardoor kan de complete restauratie van het monumentale orgel in de Jacobuskerk van Rolde doorgaan.
De SBRK is de inwoners van Rolde en omgeving zeer dankbaar. Zij hebben een flink deel van het bedrag bij elkaar gebracht. Zo hebben ongeveer tweehonderd mensen een orgelpijp 'geadopteerd', wat bijna 15.000 euro heeft opgebracht. En ze bezochten bijvoorbeeld massaal de kerstmarkt in december vorig jaar, waardoor 2650 euro op de rekening van de SBRK kan worden bijgeschreven, mede dankzij samenwerking met de OVVR.
Burgemeester Eric van Oosterhout heeft zondag de cheques overhandigd aan de SBRK en aan de Stichting Opvanghuizen Wingurla (3600 euro). Deze stichting, opgezet door twee inwoners van Rolde, is met hulpprojecten actief in India. Wingurla was deze keer het goede doel van de Rolder kerstmarkt. Daarnaast hebben diverse stichtingen en bedrijven, maar ook de gemeente Aa en Hunze en een aantal Lionsclubs, vele (tien)duizenden euro's gedoneerd.
De orgelrestauratie, die inmiddels is begonnen, gaat naar verwachting een jaar duren en kost in totaal 375.000 euro.

Financiering restauratie orgel definitief rond (06)
ROLDE - De Stichting Behoud Rolder Kerk (SBRK) heeft de afgelopen maanden met diverse acties en dankzij giften van vele bedrijven, instellingen en stichtingen, een bedrag van 120.000 euro verzameld. Daardoor kan de complete restauratie van het monumentale orgel in de Jacobuskerk van Rolde doorgaan.
De SBRK is de inwoners van Rolde en omgeving zeer dankbaar. Zij hebben een flink deel van het bedrag bij elkaar gebracht. Zo hebben ongeveer tweehonderd mensen een orgelpijp 'geadopteerd', wat bijna 15.000 euro heeft opgebracht. Daarnaast werd de kerstmarkt in december vorig jaar masssaal bezocht, waardoor 2650 euro op de rekening van de SBRK kan worden bijgeschreven.
Naast de giften van inwoners van Rolde hebben ook diverse stichtingen en bedrijven uit de omgeving Rolde, maar ook de gemeente Aa en Hunze en een aantal Lionsclubs, vele (tien)duizenden euro's gedoneerd. De orgelrestauratie, die inmiddels is begonnen, gaat naar verwachting een jaar duren en kost in totaal 375.000 euro.

Berichten door RTV Drenthe:
 - 12 november 2007: http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/21338/Adoptieplan-restauratie-orgel
 - 22 september 2008: http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/29431/Geld-voor-restauratie-Rolder-orgel
 - 23 december 2008: http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/32049/Restauratie-orgel-Rolde-begonnen
 - 29 december 2008: http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/32138/Actie-restauratie-Rolder-kerk-een-succes
 - 2 februari 2009: http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/33089/Kerkorgel-kan-worden-opgeknapt


Gezinsblad 04-02-2009 (22)

2010/2011: De restauratie bij Mense Ruiter is in volle gang. Verwacht wordt dat de intonatie zal plaatsvinden in mei/juni 2011. De nieuwe pedaalkas is reeds geplaatst en zal worden geschilderd door de gebr. Boer.

2011 Bericht uit het kerkblad van april
Helaas kijken we nog steeds tegen een lege orgelkas aan. Al eerder is de restauratie in de vertraging geraakt, o.a. als gevolg van de grote werkdruk bij de Nederlandse orgelbouwers door wijzigingen in het subsidiebeleid van de overheid. In het kerkblad van februari is aangegeven waarom de afspraak met de orgelbouwer om het orgel in de zomer op te leveren niet gehaald kon worden. Er is al wel veel werk verricht. Zo zijn de oude pijpen inmiddels gerestaureerd en zijn de tweede balg en één van windladen nieuw gemaakt. De adviseur, de organist Stef Tuinstra heeft geprobeerd zoveel mogelijk vragen te beantwoorden over de historie van ons orgel. Veel vragen bleven onbeantwoord omdat veel historisch materiaal bij voorgaande ingrepen is verdwenen.
Doordat één van de leidinggevenden van Mense Ruiter voor de tweede keer in één jaar geconfronteerd werd met zeer tragische familieomstandigheden, kwam het restauratieproces in de cruciale fase stil te liggen. Juist deze fase van de restauratie is specialistenwerk, omdat nu alle puzzelstukjes bij elkaar moesten worden gebracht. Omdat veel historische delen verloren zijn gegaan, was het in ons orgel dus niet mogelijk om alle onderdelen één voor één te restaureren en terug te plaatsen. Een groot deel van het orgel moet in feite nieuw ontworpen en gemaakt worden op een historisch verantwoorde wijze. Kijken naar de resterende oude delen, oude foto’s in detail bekijken en op basis daarvan alle mechanische delen nieuw maken. Zo bestaan de oude klavieren nog, maar hoe de mechanieken daar vroeger op aangesloten hebben en hoe ze eruit hebben gezien is niet precies te achterhalen. Dit ontwerpproces van onderzoeken, uitdenken en tekenen is het specialistenwerk van één van de leidinggevenden in het bedrijf. Het moge duidelijk zijn dat dit specialistenwerk, waarvoor je bovendien ons orgel heel goed moet hebben geanalyseerd, niet zomaar door een andere orgelbouwer overgenomen kan worden. Bovendien zijn alle Nederlandse orgelbouwers met veel ervaring in restauratie overbezet.
Op 7 april j.l heeft overleg plaatsgevonden over deze situatie tussen een groot aantal betrokkenen, waaronder vertegenwoordigers van de kerkrentmeesters en de organisten, met de orgelbouwer en Stef Tuinstra. De firma Mense Ruiter heeft geprobeerd om op korte termijn een oplossing te vinden voor dit ontwerpwerk, zodat vervolgens alles door hun medewerkers gebouwd en ingebouwd kan worden. Een deel van de reeds vervaardigde onderdelen voor Rolde is gemaakt in de werkplaats van de aan Mense Ruiter gelieerde firma van der Putten in Finsterwolde. Vanuit dit bedrijf lopen relaties naar de Duitse orgelbouwer Harm Kirschner in Stapelmoor. Deze kundige orgelbouwer is door de firma Mense Ruiter gevraagd de voor Rolde uitgedachte constructie van mechanieken etc. in tekeningen uit te werken. Op deze wijze is een oplossing gevonden om al het ontwerp- en tekenwerk in de maand april af te werken. Dit betekent dat na deze maand alle onderdelen in de werkplaatsen in Zuidwolde en Finsterwolde gemaakt gaan worden. Hier heeft men de maanden mei en juni voor nodig. Ook de nog ontbrekende nieuwe pijpen en de laatste windlade worden dan gemaakt. In deze maanden zal ook een nieuwe ombouw van de (historische) klavieren worden gemaakt, die vervolgens in de orgelkas wordt ingebouwd. Met deze nieuwbouw wordt de interpretatie van historische voorbeelden gecombineerd met maten die ook voor de huidige organisten een goede zitpositie opleveren. Zoals eerder gemeld zullen de organisten straks ook niet meer op gelijke hoogte zitten met de bovenkant van de balustrade. Wanneer de nieuwe ombouw van de klaviatuur is ingebouwd zal de hele kas worden geschilderd in de maanden juli en/of augustus. Ook bij het schilderwerk deed zich nog een probleem voor omdat één van de gebroeders Boer van het gelijknamige restauratieschildersbedrijf door een blessure is uitgeschakeld. In overleg met alle betrokkenen zal dit werk worden overgenomen door de firma Martens uit Zuidwolde (Gr.). Wanneer het schilderwerk is uitgevoerd zullen in september alle oude en nieuwe delen van het instrument weer worden ingebouwd. Vervolgens hoopt men in oktober te beginnen met de zgn. intonatie, de klankgeving van alle individuele pijpen, zodanig dat deze gezamenlijk het gewenste klankbeeld gaan opleveren. Men trekt hier 3 maanden voor uit. Dit betekent dat er een strakke planning is, waarbij alles er op gericht is om het orgel eind december klaar te hebben. Dit is ook noodzakelijk omdat afronding van de restauratie vóór 1/1/2012 een belangrijke subsidievoorwaarde is. Het is te hopen dat de vorst dit jaar niet te vroeg invalt zodat de afwerking van de intonatie lastig wordt in verband met de verwarming. Uiteraard willen alle betrokkenen voorkomen dat het orgel wel gebruikt kan worden maar dat de laatste afwerkingen in het klankbeeld nog in het voorjaar moeten worden uitgevoerd. Alles is er op gericht om het orgel daadwerkelijk in december klaar te hebben. Waarschijnlijk zal de openbare ingebruikname pas na de jaarwisseling plaatsvinden omdat de periode rond Kerst en Oud en Nieuw daarvoor niet zo geschikt is. De datum voor de officiële ingebruikname zal in een later stadium worden bepaald. Hopelijk wordt binnen afzienbare tijd in de kerk ook zichtbaar dat er volop aan het orgel gewerkt wordt, zodat iedereen vertrouwen krijgt in de goede afloop.
Melle Buruma (07)

Reportage RTV Drenthe d.d. 12 december 2012: http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/69624/Orgel-Jacobuskerk-Rolde-weer-klaar

2013: Het orgel is nu volledig gerestaureerd/gereconstrueerd door Mense Ruiter met als adviseur Stef Tuinstra.
Het orgel werd op vrijdag 11 januari in gebruikgenomen met een presentatieconcert door Stef Tuinstra
Alle details omtrent de restauratie kunt U lezen in het ingebruiknameboekje. (08)


Foto Geert Jan Pottjewijd


Drenthe Journaal, 10-01-2013 pagina 17 (22)


Drenthe Journaal, 17-01-2013 pagina 11 (22)

2014: In het blad De Orgelvriend (mei 2014) verscheen van de hand van Dirk Molenaar een uitgebreid artikel over de restauratie.
Zie download van het artkel

2016: Jacques Bolhuis, organist van de kerk, wordt koninklijk onderscheiden.

Dagblad van het Noorden, december 2016

Bericht door RTV Drenthe d.d. 11 december 2016: http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/116241/Nietsvermoedende-kerkgangers-verrast-met-koninklijke-onderscheiding
 
Bronvermelding:
  1. Romein, T. A. De Hervormde predikanten van Drenthe. (1861) 32.
  2. Drenthe-journaal d.d. 9 augustus 2008 www.assen.nu
  3. Drenthe-journaal d.d. 22 september 2008 www.assen.nu
  4. RTV-Drenthe http://www.rtvdrenthe.nl/ d.d. 14-10-2008
  5. Assen.nu 02-02-2009: http://www.assen.nu
  6. Assen.nu d.d. 05-02-2009:http://www.assen.nu
  7. Informatie verkregen via Wim Boer op 24 april 2011
  8. E-Mail d.d. 09-01-2013 Stef Tuinstra
  9. Boek: Klankschoonheid der Drentse orgels door Maarten Seybel
  10. Boek: Het Nederlandse historische orgel 1819-1940 blz. 73-75
  11. Tijdschrift: de Mixtuur 38 maart 1982 Kroniek
  12. Tijdschrift: De Orgelvriend 1981/03 Orgelbouwnieuws
  13. Tijdschrift: De Orgelvriend 1984/04 Reacties van lezers - correctie Rolde R.L.P.M. Azenray van Graaf
  14. Tijdschrift: Groninger Orgelagenda 2008 Provincie Drenthe 2008 Groninger orgelagenda orgel
  15. Tijdschrift: Groninger Orgelagenda 2009 Orgelrestauraties in 2009 provincie Drenthe Tuinstra Stef orgel
  16. Tijdschrift: Groninger Orgelagenda 2010 Orgelrestauraties in 2009 Provincie Drenthe Tuinstra Stef orgel
  17. Tijdschrift: Groninger Orgelagenda 2011 Provincie Drenthe Groninger orgelagenda orgel
  18. Tijdschrift: Groninger Orgelagenda 2012 orgelrestauraties in 2012 Groninger orgelagenda orgel
  19. Tijdschrift: Groninger Orgelagenda 2013 Orgelrestauraties in 2013-2014 Tuinstra Stef orgel
  20. www: http://reliwiki.nl/index.php/Rolde,_Kerkbrink_5_-_Jacobuskerk
  21. www: http://www.rolderkerk.nl/
  22. E-mail d.d. 3 januari 2015 van Frits Kaan
  23. Archief Leeflang
  24. E-Mail van Wim de Olde d.d. 16-01-2020
  25. Archief Jaap Brouwer
  26. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 31 Stukken betreffende de benoeming van personeel; 1927, 1934, 1953, 1956, 1964
  27. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 42 Register van inkomsten en uitgaven; 1793-1855
  28. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 38-39 Stukken betreffende de restauratie van de kerk; 1929-1969
  29. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 23 Notulen 1900-1909
  30. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 25 Brievenboek; 1894-1939
  31. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 26 Algemene correspondentie; 1930-1972
  32. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkenraad 1 1883-1943
  33. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkenraad 7 Doopboek 1811-1844, notulen van de kerkenraad 1817-1883, huwelijksregister 1816-1856, lidmatenregister 1810-1856
  34. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 22 Notulen 1897-1949
  35. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 42 Register van inkomsten en uitgaven; 1793-1855
  36. Drents Archief: 0394 Nederlands Hervormde Gemeente Rolde Archief van de kerkvoogdij 24 Notulen 1950-1956